تعلیمِ عادل‌شمرده‌شدگی از راهِ ایمان (در الهیات ارتودکس)

تعلیمِ عادل‌شمرده‌شدگی از راهِ ایمان (در الهیات ارتودکس)

نجات، در طول تاریخ کلیسا، بیشتر به‌عنوان امری نگریسته شده که کلّ حیات را دربرمی‌گیرد: مسیحیان به مسیح ایمان می‌آوردند، تعمید می‌گرفتند، و در کلیسا در نجاتشان پرورش می‌یافتند. تعالیمِ کلیدی‌یِ ایمان بر تثلیث اقدس، تجسم پسر خدا و کفّاره متمرکز بودند. با این وجود، در اروپای غربی، در قرن شانزدهم و پیش از آن، نگرانی‌یِ قابل‌توجیهی در بین اصلاح‌گران، در رابطه با این‌که نجات مزد اعمال انسانی دانسته شود، نه بر پایه‌یِ فیض و رحمت خدا، به‌وجود آمد. بازیابی‌یِ فصل پنجم از رساله‌یِ رومیان توسط آنان به سر دادن شعار sola fide (که می‌شود عادل‌شمرده‌شدگی صرفاً برپایه‌یِ ایمانِ تنها) انجامید. بحث و جدل اصلاح‌گران در باب این مسأله، این پرسش را برای مسیحیت ارتودکس شرق پیش آورد که اصلاً چرا بایستی این‌چنین بین ایمان و عمل تضاد قائل شد؟ از عهدِ رسولان، کلیسا بر این امر متفق بوده‌ است که نجات، به‌واسطه‌یِ فیض و رحمت خدا، به مردان و زنان پارسا عطا می‌گردد. آنانی که در مسیح تعمید می‌یافتند، فراخوانده می‌شدند تا به او ایمان داشته باشند و کارهای نیکو انجام دهند. قرار دادن ایمان در مقابل عمل یک برداشت بی‌سابقه در تفکر ارتودکس بوده است.  

درک کلیسای ارتودکس از عادل‌شمرده‌شدگی از چند جهت با درک پروتستانت‌ها متقاوت است. به قرار زیر:

(۱) عادل‌شمرده‌شدگی و عهدِ جدید. وقتی مسیحیان ارتودکس به آموزه‌یِ نجات می‌پردازند، تمرکز بحث بر بسته‌شدنِ عهدِ تازه است. عادل‌شمرده‌شدگی از راه ایمان بخشی از در رابطه‌ قرار گرفتن با خدا برپایه‌یِ عهد الهی است. همان‌طور که قومِ إسرائیل تحت عهدِ قدیم قرار داشت -عهدی که در آن نجات از راهِ ایمان، آن‌طور که در شریعت آشکار شده بود، مهیا می‌گردید- کلیسا نیز اکنون تحت عهدِ جدید قرار دارد. نجات از راهِ ایمان به مسیح -که تحقق شریعت است- حاصل می‌شود. ما هدیه‌یِ روح‌القدس را که در ما مسکن خواهد گزید و ما را به شناختِ خدایِ پدر راه‌بری خواهد کرد، دریافت خواهیم نمود. به‌جای داشتن دیدی دادگاهی نسبت به عادل‌شمرده‌شدگی، مؤمنان ارتودکس عادل‌شمرده‌شدگی از راه ایمان را به‌مفهومِ داشتن رابطه با خدا برپایه‌یِ عهد الهی، که اساس و مرکز آن یگانگی با مسیح است، می‌نگرند (رومیان ۶ : ۱-۶).

(۲) عادل‌شمرده‌شدگی و فیضِ خدا. الهیاتِ ارتودکس مسیحی تأکید دارد که این ابتدا فیض خداست -و نه ایمانِ ما- که ما را نجات می‌بخشد. «پس چون از راه ایمانْ عادل شمرده شده‌ایم، میان ما و خدا به‌واسطه‌یِ خداوندمان عیسایِ مسیح صلح برقرار شده است. ما توسط او، و از راه ایمان، به فیضی دسترسی یافته‌ایم که اکنون در آن استواریم، و به امید سهیم شدن در جلال خدا فخر می‌کنیم.» (رومیان ۵ : ۱-۲) این خداست که پیش‌دستی می‌کند و با ما عهد تازه می‌بندد.

(۳) عادل‌شمرده‌شدگی یک امر پویاست، نه ایستا. برای مسیحیان ارتودکس، ایمان یک چیز زنده، پویا و پیوسته است و هرگز چیزی ایستا یا امری یک‌بار-برای-همیشه نیست. ایمان، برای یک مسیحی، اتفاقی نیست که در یک زمان خیلی مهم و حیاتی در زندگی‌‌اش به‌وقوع بپیوندد، و انتظار برود که [در همان دم] کلّ زندگی او را پوشش دهد. ایمان حقیقی تنها یک تصمیم نیست، بلکه یک روش زندگی است. بر این مبنا، یک مسیحی‌یِ ارتودکس نجات را در دست‌ِکم سه جنبه در نظر می‌گیرد: (الف) من با پیوستن به مسیح، در تعمید مقدس، نجات یافته‌ام؛ (ب) با پرورش یافتن در مسیح، از طریق پیوستن به کلیسا و تبعیت از آن، نجاتِ خود را به‌عمل می‌آورم؛ (ج) و من در روز داوری، به‌واسطه‌یِ رحمتِ خدا، نجات خواهم یافت.

الهیاتِ ارتودکس با عادل‌شمرده‌شدگی از راه ایمان هیچ مشکلی ندارد (گرچه این تعلیم برای ارتودکس‌ها تعلیم مرکزی‌یِ عهدِحدید، آن‌طور که پروتسانت‌ها بدان می‌نگرند، نیست).  با این وجود، عادل‌شمرده‌شدگی صرفاً برپایه‌یِ ایمان تنها دارای مشکل است. این تعلیم با آن‌چه کتاب‌مقدس می‌گوید، در تناقض است: «می‌بینی که انسان به اعمال عادل شمرده می‌شود، نه با ایمانِ تنها.» (یعقوب ۲ : ۲۴) آن‌چه کتاب‌ِمقدس تعلیم می‌دهد این است که ما «از راه ایمان و بدون انجام اعمالِ شریعت، عادل شمرده می‌شویم.» (رومیان ۳ : ۲۸) کتابِ‌مقدس هیچ‌کجا نمی‌گوید که ما صرفاً برپایه‌یِ «ایمانِ تنها» عادل شمرده می‌شویم؛ بلکه: «ایمان به‌تنهایی، اگر دربردارنده‌یِ اعمال نباشد، مرده است.» (یعقوب ۲ : ۱۷) 

ما که مسیحی هستیم، موظف به به‌جاآوردن مطالباتِ شریعتِ عهدِ قدیم نیستیم (رومیان ۳ : ۲۰)، چراکه در مسیح شریعت تحقق بخشیده شده است (غلاطیان ۲ : ۲۱؛ ۳ : ۵و۲۴). خداوند، از روی رحمتش، با ما عهدی تازه بسته است. برپایه‌یِ فیض الهی، ما مؤمنین اجازه داخل شدن به ملکوت را دریافت نموده‌ایم. به‌واسطه‌یِ رحمتِ خدا، ما از طریق ایمان عادل شمرده می‌شویم و توسط او برای انجام کارهای نیکو (یا در طریق پارسایی) قدرت می‌یابیم تا نام او را جلال دهیم.

—————————————————————-

منبع:

The Orthodox Study Bible, Copyright © 2008 by St. Athanasius Academy of Orthodox Theology, p. 1529.

ترجمه (همراه با اندکی تغییرات): شاه‌پور برنابا جوینده

—————————————————–

 بازگشت به آرشیو مربوطه: نجات‌پژوهی

—————————————————–